Alparslan Türkeş
(d. 25 Kasım 1917, Lefkoşa – ö. 4 Nisan 1997, Ankara). Türk asker ve siyaset adamı. Aslen, Kayseri ili Pınarbaşı’nın Yukarı Köşkerli köyünden Avşarlardandır. Aile daha sonra Kıbrıs’a göç etmiştir.
Askeri Kariyerinin Başlaması
Türkeş, 1936’da Kuleli Askeri Lisesi ve 1938’de Harp Okulu’nu bitirdikten sonra, 1939’da piyade asteğmeni olarak atış okuluna girerek buradan teğmen rütbesiyle mezun oldu. 1940’ta evlendi. Harp Akademisi’ne giren Türkeş, 1944’te yüzbaşı rütbesindeyken Nihal Atsız’la birlikte “Irkçılık-Turancılık” davasından yargılandı ve 9 ay 10 gün hapis cezası aldı. 1945 yılında Askeri Yargıtay kararıyla tahliye edildi ve 1947’de beraat etti. Orduya tekrar döndü. 1948’de Harp Akademisi’ni bitirdi. Daha sonra ABD’ye gönderildi ve burada Amerikan Harp Akademisi’ni ve piyade okulunu bitirdi. 1955-1957 yılları arasında Washington’da NATO Daimi Komitesi’nde Türk genelkurmayı temsil heyetinde görev yaptı. Aynı sırada uluslararası ekonomi eğitimi gördü. 1959’da Almanya’da Atom ve Nükleer Okulu’na gönderildi ve buradaki eğitiminden sonra albaylığa yükseldi ve Kara Kuvvetleri Komutanlığı NATO şube müdürü olarak atandı.
27 Mayıs İhtilali ve Hindistan “Sürgünü”
27 Mayıs 1960 harekatından kısa süre önce Elazığ’daki birliğinden Ankara’ya atandı ve Korgeneral Talat Aydemir’in önerisiyle Milli Birlik Komitesi’ne (MBK) alındı. Darbeyi planlayıp yürütecek olan 37 kişilik MBK içinde yer aldı. Darbe bildirisini 27 Mayıs 1960Milli Birlik Komitesi içindeki görüş ayrılığı sonucu 13 Kasım 1960’da 13 üye ile birlikte görevinden “affedilen”, Türk siyasi tarihinde “14’ler” olarak adlandırılan, iktidarın sivil hükümetlere devredilmesine karşı çıkan grubun lideri konumundaki Alparslan Türkeş MBK içindeki Albaylar Grubu tarafından “ülkeyi nasyonal sosyalist bir sisteme süreklediği” ileri sürülerek 22 Eylül 1960’ta MBK’den çıkartıldı, resmen emekli edildi ve Yeni Delhi büyükelçilik müşaviri olarak Hindistan’a gönderildi. Sürgünde iken, MBKCemal Gürsel ‘e, Yüksek Adalet Divanı ‘nda yargılanan Adnan Menderes ve arkadaşlarının idam edilmelerinin doğru olmayacağını vurgulayan ve Milli Yol dergisinde yayınlanan mektubu gönderdi. (Cuma) günü radyodan okuduktan sonra adı sıkça duyulmaya başlandı. 27 Mayıs sonrası Başbakanlık müsteşarlığı yaptı. Bu dönemde Başkanı
25 ay kadar sonra, 23 Şubat 1963’de Gümülcine ‘den yurda döndüğünde kendisini burada kalabalık bir “milliyetçi topluluk” karşıladı.
Türkeş’in Siyasi Hayata Girişi
Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Dönemi
Gökhan Evliyaoğlu’nun Adalet Partisi’ne katılma yolundaki teklifini reddeden Türkeş, milliyetçi çevreleri bir araya getirmek için 2 Mayıs 1963’te Türkiye Huzur ve Yükselme Derneği’ni kurdu. Darbe hazırlığı yapan Talat Aydemir-Fethi Gürcan ikilisiyle ilişkiye girdi. Ancak Talat Aydemir’le anlaşamadı. Bunun üzerine darbeyi hükümete haber verdi. Kendisi de darbe girişimi nedeniyle yargılandı, ancak darbeyi hükümete duyurduğu için beraat etti. Alparslan Türkeş, sürgünde olduğu dönemde 14’lerden çoğu ile sık sık bir araya gelerek dönüşten sonraki stratejisini belirleyici toplantılar yapmıştı. Nitekim 31 Mart 1965’te, 14’lerden Dündar Taşer, Ahmet Er, Muzaffer Özdağ, Rıfat Baykal, Mustafa Kaplan gibi eski MBK üyeleri ile birlikte Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi – (CKMP)’ne girerek fiilen siyasi hayata atılmış oldu.
1965’te bu partinin başkanı oldu, uzun tartışmalardan sonra parti tüzüğünde 9 Işık Doktrini yer aldı. Türkeş, bu dönemde kendisini sevenler tarafından Başbuğ ilan edildi ve aynı yıl Ankara’dan milletvekili seçildi. 6-8 Şubat 1969’da Adana il kongresinde CKMP adı Milliyetçi Hareket Partisi ve terazi olan amblemi de üç hilâl olarak değiştirildi. 1966 yılında cumhurbaşkanlığına aday oldu ve Cevdet Sunay karşısında 11 oy alarak seçimi kaybetti. 1969 ve 1973 yıllarında Adana milletvekili olarak parlamentoya seçildi. 1974’te ilk eşi Muzaffer Türkeş’i kaybetti. Bundan iki yıl sonra 1976’da Seval Türkeş’le evlendi.
1975 Sonrası Dönem ve 12 Eylül
1975’ten sonra Milliyetçi Cephe adı verilen koalisyon hükümetlerinde başbakan yardımcılığı görevinde bulunan Türkeş 12 Eylül darbesi’nden sonra 9 Nisan 1985’e kadar 4,5 yıl tutuklu kaldı. 12 Eylül döneminde idam cezasıyla yargılanan Türkeş bu davadan beraat etti
12 Eylül Sonrası Dönem
1987’de siyaset yasağının kalkmasıyla birlikte Milliyetçi Çalışma Partisi’ne girdi ve aynı yıl yapılan olağanüstü kongrede genel başkanlığa seçildi. 1991 genel seçimlerinde RP ile seçim ittifakı yapan MÇP lideri Türkeş, Yozgat milletvekili olarak yeniden parlamentoya girdi. Bu sırada 1992’de 12 Eylül darbesi ile kapatılmış olan partilerin eski adlarını alması hakkında Siyasi Partiler Kanunu’nda yapılan değişiklikle MÇP’nin ismi de 1993 yılında MHP olarak değiştirildi. 1995 genel seçimlerinde parlamento dışı kalan Türkeş, bu dönemde uzlaşmacı bir lider profili çizerek ülke siyaseti üzerinde etkili oldu. Türkeş, 9 Işık başta olmak üzere siyasi ve tarihi görüşlerini içeren kitaplar yazdı.
Vefatı
Türk siyasi hayatının en tartışmalı liderlerinden biri olan Alparslan Türkeş, 4 Nisan1997’de geçirdiği kalp krizi sonucu Ankara’da vefat etti. Cenazesi, devlet töreni ile kaldırıldı.
Eserleri
- Milli Doktrin 9 Işık; Alparslan TürkeşKamer Yayınları; İstanbul, 1997.
- Dokuz Işık; Berikan Elektronik Basım Yayım;
- 9 Işık; Hamle Yayınevi; İstanbul
- Dokuz Işık ve Türkiye;Hamle Yayınevi; İstanbul
- Ülkücülük; Hamle Yayınevi; İstanbul, 1995.
- 12 Eylül Adaleti (!) : Savunma; Hamle Yayınevi; İstanbul, 1994.
- 1944 Milliyetçilik Olayı; Hamle Yayınevi;
- Modern Türkiye ; İstanbul.
- Milliyetçilik Olayları; Berikan Elektronik Basım Yayım.
- 27 Mayıs ve Gerçekler; Berikan Elektronik Basım Yayım.
- 27 Mayıs, 13 Kasım, 21 Mayıs ve Gerçekler; İstanbul, 1996.
- Ahlakçılık; Berikan Elektronik Basım Yayım.
- Etik (Ahlak Felsefesi), Etik.; Bunalımdan Çıkış Yolu; Kamer Yayınları.
- Türk Edebiyatında Anılar, İncelemeler, Tenkidler, Anı-Günce-Mektup; İstanbul, 1994.
- Bunalımdan Çıkış Yolu; Hamle Yayınevi; İstanbul, 1996.
- Dış Meselemiz; Berikan Elektronik Basım Yayım.
- İlimcilik; Berikan Elektronik Basım Yayım.
- Kahramanlık Ruhu; İstanbul, 1996.
- Temel Görüşler; Kamer Yayınları.
- Sistemler ve Öğretiler; İstanbul, 1994.
- Türkiye’nin Meseleleri; Hamle Yayınevi; İstanbul, 1996.
- Yeni Ufuklara Doğru; Kamer Yayınları.
- Sistemler ve Öğretiler; İstanbul, 1995.
