Fazla Kilolardan Nasıl Kurtulmak İçin

0
729
blank

kiloHER NE KADAR kilo probleminiz olup olmadığını dış görünüşünüzden anlayabilirseniz de, uzmanlar bu iş için özel bir formül geliştirmişlerdir. Söz konusu formüle göre, şişmanlığı tanımlamak için önce, ağırlığın vücut kitle indeksinin (VKİ) neresinde olduğunun tesbiti gerekmektedir. VKİ, ağırlığın boy’un karesine bölümüne eşittir.
Ağırlık(kg) / boy2(m)

Normal sayılan değerler 18,5 ile 24,9 arasında değişir. Eğer VKİ 25 ile 29,9 arasında ise kilolu 30’dan fazla ise şişman tanımına girer.

Özellikle batı toplumlarında şişman insan sayısı her geçen gün daha da artmaktadır. Doktorlar şişmanlığı artık en önemli sağlık problemi sıralamasına alıyor ve şişmanlığın sebeb olduğu hastalıklara karşı insanların dikkatlerini çekmeye çalışıyorlar. Söz konusu hastalıklar arasında yüksek tansiyon, tip2 diyabet (ileri yaşlarda ortaya çıkan şeker hastalığı), eklemlerde kireçlenme sayılabilir. Ayrıca şişmanlardaki yeme bozuklukları göz önüne alındığında, buna kolesterol yüksekliğinin beraberinde karaciğer yağlanması ve kalp damar rahatsızlıkları da eklenebilir.

Amerika’da 1999 yılında 321 milyon dolar şişmanlık tedavisi ilaçları için harcanmış. Son 10 yılda şişman insan oranının %75 artması bu ülkede şişmanlık tedavisi konusuna dikkatlerin çekilmesine yol açmış. 42 yıl süren Framingham Kalp Çalışmasında,1 sigara içmeyen şişmanların yaşam sürelerinin 7 yıl, sigara içen şişmanlarınsa yaklaşık 14 yıl azaldığı belirlenmiş. Bu araştırma şişmanlığın, beklenen yaşam süresinde sigara kadar azaltıcı etkisi olduğunu göstermektedir. 2000 yılında yapılan bir çalışmada ise Avrupa Birliğinde her 13 ölümden birinin şişmanlıkla alâkalı olduğu tespit edilmiştir.2

Amerika’da erkeklerin %29’u, kadınlarınsa %44’ü kilo vermeye çalıştığını ifade etmesine rağmen, kilo vermek için en etkili kombinasyon olan kalori kısıtlaması ve düzenli egzersizi bu grupta az sayıda insan yapıyor. Araştırmalara göre günlük kalori ihtiyacından 500-1000 kal. az alınması ile normal bir erişkin haftada 0.5 kilo verebilir. Daha sıkı diyet yapılması ile hızlı kilo vermek mümkünse de uzun vadede kilonun korunması zorlaşıyor. Burada egzersizin yeri çok önemli; çünkü egzersizle beraber ulaşılan yeni kilonun korunması kolaylaşıyor. Tüm kilo verme çalışmalarında asıl olan, kişide sağlıklı yemek alışkanlığı ve davranış değişikliğinin sağlanması ile yeni bir hayat stilinin oluşturulmasıdır. Kalıcı bir değişiklikle 4-6 ayda başlangıç kilosunun %5-10’unun kaybedilmesi beklenir. Bu az gibi görülmesine rağmen sıkı diyetlerle görülen yan etki ve hastalıklar oluşmadan sağlıklı kilo vermeyi sağlar. Aslında zor olan kilo vermek değil, o kiloyu koruyabilmektir. Çünkü sıklıkla gözlenen, aynı kilonun veya çoğu kez daha fazlasının geri alınmasıdır. Kilo verme programlarında en başta, kilo alımına neden olabilecek, altta yatan bir psikolojik bozukluğunun araştırılması gerekir. Psikolojik sorunlardan kaynaklanan yeme problemleri olan kişiler, belli bir süre diyete uysalar bile, diyetin kesilmesinden sonra hızla eski alışkanlıklarına dönerek tekrar eski kilolarına ulaşırlar.

Bazı durumlarda şişmanlığın sadece diyet ve egzersizle tedavisi mümkün olmaz. Bir grup insanda aşırı kilo ile beraber görülen ciddi sağlık sorunları da gelişir. Bunlarda uzun sürede ağır ağır kilo vermeyi beklemek mümkün değildir. Mevcut durumun kötüleşmemesi için kısa zamanda belirli bir kiloya inmek gerekir. Vücut kitle endeksi 27 veya daha yüksek olan ve şişmanlık nedeniyle gelişen ve ağırlaşan yan sağlık problemleri olanlarda ilaç tedavisi önerilir. VKİ 30’dan fazla ise sağlık problemi olsun olmasın medikal tedavinin erken dönemde başlaması gerekir.

İlaç tedavisinde kanuni olarak kullanılabilen ilaçların mekanizmaları arasında açlık hissinin azaltılması, tokluk hissinin artırılması ve vücuda besinlerin emiliminin azaltılması sayılabilir. İştah kesici ilaçların kullanım süresi en fazla 3 ay olmalıdır. Bu ilaçların çarpıntı hissi, ağız kuruluğu,uykusuzluk, yüksek tansiyon, kabızlık gibi yan etkileri mevcuttur. Bu grupta depresyon tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar da yer alır; bunlar ilk altı ay kilo kaybına neden olurlar. Ancak ikinci altı ayda tedavi devam etmesine rağmen verilen kilolar tekrar alınır.

Besin emilimini azaltan uluslararası onay almış ilaçlar, ülkemizde de satılmaktadır. Yemeklerle beraber alınır ve diyetteki yağların barsaktan emilmeden atılmasını sağlarlar. Yapılan istatistiklerde bu ilaçların, plasebo(etken madde içermeyen haplar) grubuna göre iki kat daha fazla kilo kaybına neden oldukları görülmüştür. Ayrıca tedavi sonrası kilo alım hızı daha yavaştır. Yan etki olarak barsaktan yağların atılmasına bağlı olarak gaz artışı, ishal sayılabilir. Tedavi sırasında yağda eriyen vitaminler de atılacağı için ayrıca vitamin takviyesi gerekir. Kilo vermek için kullanılan bu ilaçlar muhtemel yan etkileri nedeniyle mutlaka doktor tavsiyesiyle alınmalıdır.

Bunların dışında deneme aşamasında olan ilaçlar ve ameliyat teknikleri mevcuttur. Ancak bunların sadece çok aşırı şişmanlarda ve ek sağlık problemleri olanlarda kullanılması gerekir. Unutulmaması gereken bir husus, tüm bu ilaçların fiziksel aktivite ve diyete ek olarak etki gösterdiğidir. İlaçlar tek başına etkili olamazlar. İlaç kesildiğinde daha hızlı şekilde kiloların geri alınması sık görülen bir durumdur.

Aslında şişmanlık, tıbbi bir problem yoksa, sünnete riayet eden bir müslümanda olmaması gereken bir durumdur. Hayatının tümünde sünnete uygun davranan kişi, tabii ki, yemesini de ona göre ayarlayacak ve sofradan tam doymadan kalkacaktır. Hadislerde geçen “Hiçbir kişi, midesinden daha tehlikeli bir kap doldurmamıştır”3 uyarıları ile kendine özel, daha doğrusu müslümana özel bir hayat tarzı geliştirecektir.

Kaynaklar:

1) Ann Intern Med 2003 Jan 7;138(1):24-32

2) Eur J Clin Nutr 2003 Feb;57(2):201-8

3) “Hiçbir kişi midesinden daha tehlikeli bir kap doldurmamıştır. Oysa insana kendini ayakta tutacak birkaç lokma yeter. Şayet mutlaka çok yiyecekse midesinin üçte birini yemeğe, üçte birini içeceğe, üçte birini de nefesine ayırmalıdır”. Tirmizi, Zühd 47

• New England Journal of Medicine 21/2/2002’den

Edibe Karasay

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.