Muraenidae familyasından olan müren balıkları da yılan balıklan grubundandır. Akdeniz, Ege ve Marmara’da yaşayan belli başlı türünün bilimsel adı Muraena helena’dır. Yüz yirmiye yakın türü olan müren balıklarının boyları 15 santimden 3 metreye kadar değişir. Tropik ve astropik denizlerde 45 metreye kadar olan derinliklerde kaya kovuklarında, mercan resiflerinde ve mağaralarda yaşarlar.
Müren balığının gövdesinin Ön kısmı ve kafası, gövdenin diğer tarafına oranla daha iri ve geniştir. Türlerin çoğunda, çenelerde sıra halinde çok sivri dişler vardır. Bazı türlerin damağında sivri bir diş bulunur.
Müren balığının derisi çok kalın ve gözle görülmeyecek derecede küçük pullarla kaplıdır. Bunlar deriye iyice intibak etmiştir. Solungaç boşluğunun yarığı ufaktır. Kafa sivri olup gözler ufaktır.
Karın yüzgeci teşekkül etmemiştir. Buna karşılık sırt yüzgeci kafanın ortasından başlar, gövdenin üçte birlik bölümüne kadar yükselir, kuyruğa doğru devam edip anüs yüzgecinin uzantısıyla birleşir. Bu nokta kuyruk yüzgecini teşkil eder.
Müren balıklarının bazı türlerinin rengi koyu ve donuktur. Bunlar kirli yeşil, kahverengi ve grimsidir. Bazı türlerinin renkleri ise parlaktır. Beyazımsı olan bu balıkların üzerinde kırmızı benekler, sarı-yeşil çizgiler bulunur. Kırmızımsı kahverengi olanların üzerinde beyaz benekler, çizgilerin oluşturduğu şekiller, koyu renk lekeler vardır. Saldırgan balıklar arasında sayılmakla beraber üzerine gidilmediği ve rahatsız edilmediği sürece saldırmaz. Kovuğundan kafasını çıkarıp sonra tekrar içeri sokar. Bu balığın adı hak etmediği kadar kötüye çıkarılmıştır. Denizde yüzenlere, dalgıçlara, resiflerde ıstakoz, iri tarak ve diğer kabukluları toplayanlara saldırdığı söylenmiştir. Aslında gerçek başkadır. İnsanlar müren balığından ne kadar kaçmaya çalışıyorsa, balık da insanlardan o derece uzaklaşmak ister. Ancak bir köşeye sıkıştırıldığı veya zıpkınlandığı zaman saldırır ve kaçabilmek amacıyla müthiş bir güçle insanı ısırır. Bu tür karşılaşmalar sonucu ciddi yaralar alan kişilerin tedavileri uzun sürer. Balığın dişlerinin dibinde zehirli maddeler bulunduğu için yaralarda kolaylıkla iltihaplanmalar olur. Müren balığı saldırırken zehirli bir yılan gibi davranır. Kafasını ve gövdesinin ön kısmını kaldırır ve aşağı doğru vurur. Bunu hem denizde hem de gövdesinin ön kısmı sudan çıkarıldığı zaman yapar.
Müren balığı gündüzleri kaya ve mercan resiflerindeki oyuklar ve yarıklarda geçirir. Beslenmek için geceleri ortaya çıkar. Ahtapot, yengeç, çeşitli balıklar ve kabuklu yumuşakçalarla beslenir. Besinini, bütün olarak yutabilecek büyüklükteki ölü veya canlı her türlü hayvan oluşturur.
Bazı türlerin tarak ve deniz kestanelerini yiyebilmek için yassılmış öğütücü dişleri mevcuttur. Müren balığının sadece çabucak yutabileceği yiyeceklerle beslenmesinin bir nedeni, solunum yapabilmek İçin ağızdan devamlı olarak su akmasının gerekmesidir. Bunun sonucu olarak müren balığı özellikle faal haldeyken sanki soluk soluğaymış gibi bir görünüm kazanır.Üreme mevsimi sırasında müren balıkları oldukça huysuz ve saldırgan olurlar. Bu devrede diğer yılanbalıkları gibi göç etmezler. Dişi çok sayıda yumurta döker. Bunların sarısı daha fazladır. Yumurtalardan 5-7.5 santimetre boyunda kurdele biçiminde “ince kafalı” yavrular çıkar.
Müren balığının etinin ülkemizde ekonomik bir değeri olmadığı için, özellikle avı yapılmaz. Ancak Akdeniz, Ege veya Saroz Körfezinde gece balığına çıkıldığında oltaya atlayabilir. Oltaya takılan müren balığı gövdesini düğüm yapar ve düğümün kafasından öne ya da arkaya doğru kaymasını da sağlar. Sivri bir taşa veya oyuğa kuyruğunu geçirip kendini düğümlerse tekneye alınması imkansızlaşır, neticede olta kopar.
Balık herhangi bir şekilde yukarı alındığı takdirde keskin bir bıçakla kafası kesilmelidir. Bu gibi durumlarda çok dikkatli olmak, balığın saldırısından korunmak gerekir.
Müren balığının eti beyazdır; marine edilirse, yani sirke, soğan ve domates suyuna bırakıldıktan sonra pişirilirse çok lezzetli olur.
