Trabzon Hurması

Halk arasında ‘Cennet Hurması’ olarak bilinen ve kışın eksi 120 ile 180 derece arasındaki soğukta ayakta kalabilen Trabzon hurmasının kanser başta olmak üzere birçok hastalığı önlemesine, cilt güzelliği ve ‘diyet’ açısından önemli bir yere sahip olduğu kadar sanayide aranılan bir hammadde olmasına rağmen kıymetinin bilinmediği ortaya çıktı.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Ordu Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölüm Başkanı Prof. Dr. Turan Karadeniz, insan sağlığı açısından çok önemli bir meyve türü olmasına rağmen Trabzon hurmasının üretiminin çok düşük seviyelerde kaldığını belirterek, “Bu meyvenin kıymetini bilmiyoruz” dedi.
Trabzon hurmasının anavatanının aslında Çin ve Japonya olduğunu, ülkemizde ise Karadeniz, Hatay ve Antalya civarında yetiştirildiğini ifade eden Prof. Dr. Karadeniz, bu meyvenin Türkiye’de ilk kez Artvin yöresinde yetiştirilmesi ve o dönemde Trabzon’a bağlı bir bucak olması sebebiyle ‘Trabzon Hurması’ denildiğini kaydetti. Bu meyvenin en çok Akdeniz bölgesinde yetiştirildiğini kaydeden Prof. Dr. Karadeniz, “Bu meyve türü subtropik bir iklim meyvesi olmasına rağmen ülkemizde Deniz kenarlarında başarıyla yetiştirilmektedir. Kışın yapraklarını döker ama eksi 120 ile 180 derece arasındaki soğuğa dayanır. Taze ve kurutularak tüketildiği gibi, gıda sanayinin tatlı, dondurma, marmelat, krema, muhallebi, kek, püre gibi alanlarında kullanılır. Bazı ülkelerde meyveler dondurularak, kurutularak, şişelenerek veya taze olarak pazarlamaktadır. A vitamini ve karbonhidratlarca çok zengindir. Kalp-damar sistemi hastalıklarının tedavisinde şifalıdır. Bağışıklık sistemini kuvvetlendirmekte, sindirim sistemi hastalıklarına iyi gelmektedir. Aynı zamanda, günümüzde yaygın olarak görülen kanser hastalıklarından korunmada önemli bir yer tutmaktadır. Genel olarak Trabzon hurması zayıflığın giderilmesine, kansızlığa, vitamin eksikliğine, mide-bağırsak hastalıklarına iyi gelmektedir. Bu meyve yenmeye devam edilirse ishali kesmekte, iştahı açmakta, mideyi kuvvetlendirmekte, safranın hararetini gidermekte, mide gastridini önlemekte, bağırsak iltihabını iyileştirmektedir. Trabzon hurmasının yaprakları kaynatılıp sık sık saçlar yıkanırsa saçlara iyi gelir ve sık sık yüzler yıkanırsa cildi güzelleştirmektedir. Yaprakları ise kaynatılarak elde edilecek su temizlik işlerinde kullanılırsa, deterjan gibi temiz yüzeyler ve eşyalar elde edilmektedir” dedi.
Prof. Dr. Karadeniz, bütün bu olumlu özelliklerine rağmen Trabzon hurmasının ülkemizde yeteri kadar yetiştirilmediğini vurgulayarak, “Bu meyvenin yetiştiriciliği yıllar öncesine gitmesine rağmen gerek üretim gerekse pazarlama açısından ülkemizde henüz istenilen düzeye ulaşılamamıştır. Bugün 40′ın üzerindeki ilde ancak 750 bin adet Trabzon hurması ağacı yetiştiriliyor ve bu ağaçlardan sadece 15 bin ton ürün alınabilmektedir” diye konuştu.

TRABZON HURMASI PAZARI İSRAİL’İN ELİNDE BULUNUYOR
Yetkililerden edinilen bilgilere göre, Karadeniz Bölgesi’nde tütün, çay, fındık ve pancar yetişen topraklara uyum sağlayan Trabzon hurmasının iyi bir pazarı bulunuyor. Pazarın talep ettiği çeşitleri yetiştiren çiftçi, yurtiçinde ve yurtdışında satış sıkıntısı çekmiyor. Toprağın özelliğine göre 5 x 5 veya 6 x 6 metre aralıklarla dikilecek 30-40 fidanla oluşacak bir Trabzon hurması bahçesinde verim üç yaşında başlıyor. 6-8 yaşında ortalama 4-5 bin kilo meyve alınabilen bir dönüm bahçenin geliri, fındık, tütün, pancar, buğday, arpa vb. tarım ürünlerinin gelirini kat kat aşıyor. Avrupa’da marketlerde taneyle satılan Trabzon hurmasının kilosu 1.5-2 Euro’ya geliyor. Avrupa’da perakende kilosu 3-3.5 YTL dolayında olan Trabzon hurmasının İstanbul marketlerindeki fiyatı ise 5 YTL civarında bulunuyor.
Türkiye İsrail’in iki katı üretim yapmasına rağmen Trabzon hurması pazarı İsrail’in elinde bulunuyor. İsrail’in Avrupa ülkelerine yıllık 3 bin ton Trabzon hurması ihraç ettiğini hatırlatan yetkililer, bu durumu, “Türkiye’de üretilen Trabzon hurmasındaki kekremsi buruşuk tat, bu ürünün tüketilmemesi ve tercih edilmemesi üzerindeki en etkili nedendir. İsrail yetiştirdiği hurmalarda bu beğenilmeyen tadı giderdiği için pazar hâkimiyetini de eline geçirmiştir” şeklinde açıklıyor.
Dünyada Trabzon hurmasının 2 milyon ton civarında üretildiği tahmin ediliyor. Çin en önemli üretici konumunda bulunurken bunu sırayla Güney Kore, Japonya, Brezilya ve İtalya izliyor. Yeni Zelanda, Avustralya ve Şili ise, Trabzon hurması üretimine yönelen ülkelerin başında geliyor.
Trabzon hurmasının meyve yaprakları Uzakdoğu ülkelerinde tıbbi ilaç ve bitkisel çay olarak tüketiliyor. Ünlü Japon yemeği ‘Sushi’nin bazı çeşitlerinin hazırlanmasında ve ayrıca ‘Tanen’li çeşitlerin ham meyvelerinden elde edilen usare, boya ve ilaç sanayiinde değişik amaçlarla kullanılıyor. Örneğin Japonya’da keresteler ‘kaki-shibu’ adı verilen ham Trabzon hurması

yvelerinden üretilen boya ile kaplanarak daha uzun ömürlü olmaları sağlanıyor. İçerisinde bulunan ‘Tanen’in tokluk hissi vermesi nedeniyle de zayıflamak için iyi bir gıda maddesi olduğu belirtiliyor.
Ordu’da ‘Japon elması’ gibi isimlerle bilinen Trabzon hurması, 1996 yılından bu yana yetiştiriliyor. Ordu Tarım İl Müdürlüğü tarafından ‘Hachiya’ ve ‘Moralı’ çeşitlerinin yanında tatlı çeşidi olan ‘fuyu’ çeşidinin yetiştirilmesi için deneme çalışmaları yapılıyor. Bu çalışma kapsamında da 2 bin 500 adet fidan dikildi. Ordu ilinde halen 450 hektar alanda 22 bin 500 adet Trabzon hurması ağacı bulunuyor. Dönüm başına 2-2.5 ton meyve alınıyor.

Ordu Üniversitesi (ODÜ) Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Turan Karadeniz, 2000 yılında Trabzon hurması üretimiyle Türkiye’nin gerisinde kalan İsrail’in, üretimini 48 bin tona çıkararak Avrupa pazarını ele geçirdiğini söyledi.

Ordu Üniversitesi (ODÜ) Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Turan Karadeniz, 2000 yılında Trabzon hurması üretimiyle Türkiye’nin gerisinde kalan İsrail’in, üretimini 48 bin tona çıkararak Avrupa pazarını ele geçirdiğini söyledi.

Prof. Dr. Turan Karadeniz yaptığı açıklamada, İsrail’in Avrupa ülkelerine önemli düzeyde Trabzon hurması ihraç ettiğini, 2000 yılında 14 bin ton üretimiyle Türkiye’nin gerisinde kalırken günümüzde üretimini 48 bin tona çıkararak öne geçtiğini belirtti.

İsrail’in tamamen Avrupa pazarlarının istemiş olduğu sertken yenebilen tatlı Trabzon hurma çeşitleriyle pazarı ele geçirdiğini, hatta Uzakdoğu ülkelerinin Avrupa’ya uzak olmasını lehine kullanmayı çok iyi başardığını kaydetti.

Prof. Dr. Karadeniz, “Ülkemizde üretilen çeşitlerin birçoğunun sertken yenildiğinde ağzı burması, buruk olmayan çeşitlerin yetiştiriciliğinin istenilen düzeyde artmaması İsrail’in buruk olmayan standart çeşitlerle üretimi gerçekleştirmesi nedeniyle, Avrupa pazarına rahatlıkla ürün pazarlayabilmektedir.

Ülkemiz yıldan yıla değişen miktarlarda Almanya, Ürdün, Kuveyt, İsviçre ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne Trabzon hurması ihracatı gerçekleştirmektedir. Bununla birlikte, ülkemizin Arap ülkelerine ihracatı Irak’taki savaş nedeniyle son yıllarda bir miktar azalmıştır” dedi.

Günden güne Avrupa ülkelerinde bu meyveye olan ilginin arttığını belirten Prof. Dr. Karadeniz, “Bu meyve türünün Avrupa pazarlarındaki dış ticaretinin giderek gelişeceğine işaret etmektedir. Türkiye, buruk olmayan, dünya pazarlarında tercih edilen çeşitlerle üretimi gerçekleştirirse, Avrupa’nın çok önemli bir Trabzon hurması pazarlayıcısı olabilir. Trabzon hurması ülkemizin gelecek vaat eden meyve türlerinden biri olup, uygun ekolojilerde, dış pazarlarda tercih edilen çeşitlerle bir an önce kapama bahçelerin kurulması, Avrupa pazarlarından önemli düzeyde pay almamızı sağlayabilecektir” diye konuştu.

İl Özel İdaresi kaynaklarından 2007 yılı  sonbahar dikimi olarak ilçemizde 3 çiftçimize 0,5 da olmak üzere 60 adet Trabzon hurması fidanı dağıtılmıştır.
Yurt dışından talep olması rağmen yeterli miktarda üretimi olmadığı için ihraç edilemeyen tek meyve çeşididir. Gen merkezi Trabzon olmasına rağmen Artvin sahilinden başlayıp Mersin sahiline kadar kıyı şeridinde yetiştirilmektedir. 1 Dönümünden yaklaşık 3 ton civarında meyve hasat edilebilmektedir. 2007 yılı itibariyle pazar pozisyonu 1,5-2 YTL civarındadır. Bu da dekar başı 4,5 ile 6 bin YTL arasında gelir sağlamaktadır. Fındık ile kıyas yapıldığında 8 -9 kat daha karlı olduğu görülmektedir. Vitamin acısından oldukça zengin olan Trabzon hurması önümüzdeki yıllar için alternatif ürün listesinde ilk sıralara aday bir meyvedir.

TRABZON HURMASI, ŞİFA DEPOSU
Cennet Hurması olarak da bilinen Trabzon hurmasının bir çok hastalığın doğal şıfa kaynağı olduğu belirtildi.

Halk arasında ‘Cennet Hurması’ olarak da bilinen ve kışın eksi 120 ile 180 derece arasındaki soğukta ayakta kalabilen Trabzon hurmasının kanser başta olmak üzere birçok hastalığı önlediği, cilt güzelliği ve ‘diyet’ açısından önemli bir yere sahip olduğu belirtildi.
Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Turan Karadeniz, insan sağlığı açısından çok önemli bir meyve türü olmasına rağmen Trabzon hurmasının üretiminin çok düşük seviyelerde kaldığını belirterek, “Bu meyvenin kıymetini bilmiyoruz” dedi. Trabzon hurmasının anavatanının aslında Çin ve Japonya olduğunu, ülkemizde ise Karadeniz, Hatay ve Antalya civarında yetiştirildiğini ifade eden Prof. Dr. Karadeniz, bu meyvenin Türkiye’de ilk kez Artvin yöresinde yetiştirilmesi ve o dönemde Trabzon’a bağlı bir bucak olması sebebiyle ‘Trabzon hurması’ denildiğini kaydetti.

Bu meyvenin en çok Akdeniz Bölgesi’nde yetiştirildiğini kaydeden Prof. Dr. Karadeniz, “Bu meyve türü subtropik bir iklim meyvesi olmasına rağmen ülkemizde deniz kenarlarında başarıyla yetiştirilmektedir. Kışın yapraklarını döker ama eksi 120 ile 180 derece arasındaki soğuğa dayanır. Taze ve kurutularak tüketildiği gibi, gıda sanayiinin tatlı, dondurma, marmelat, krema, muhallebi, kek, püre gibi alanlarında kullanılır. Bazı ülkelerde meyveler dondurularak, kurutularak, şişelenerek veya taze olarak pazarlamaktadır.

A vitamini ve karbonhidratlarca çok zengindir. Kalp-damar sistemi hastalıklarının tedavisinde şifalıdır. Bağışıklık sistemini kuvvetlendirmekte, sindirim sistemi hastalıklarına iyi gelmektedir. Aynı zamanda, günümüzde yaygın olarak görülen kanser hastalıklarından korunmada önemli bir yer tutmaktadır. Genel olarak Trabzon hurması zayıflığın giderilmesine, kansızlığa, vitamin eksikliğine, mide-bağırsak hastalıklarına iyi gelmektedir.

Bu meyve yenmeye devam edilirse ishali kesmekte, iştahı açmakta, mideyi kuvvetlendirmekte, safranın hararetini gidermekte, mide gastritini önlemekte, bağırsak iltihabını iyileştirmektedir. Trabzon hurmasının yaprakları kaynatılıp sık sık saçlar yıkanırsa saçlara iyi gelir ve sık sık yüzler yıkanırsa cildi güzelleştirmektedir. Yaprakları ise kaynatılarak elde edilecek su temizlik işlerinde kullanılırsa, deterjan gibi temiz yüzeyler ve eşyalar elde edilmektedir” diye konuştu.
Prof. Dr. Karadeniz, bugün 40′ın üzerindeki ilde ancak 750 bin adet Trabzon hurması ağacı bulunduğunu, bu ağaçlardan sadece 15 bin ton ürün alınabildiğini sözlerine ekledi.