Salmonidae familyasından avrupada cok yaygın olan bir alabalık türü. Avrupanın bazı bölgelerinde Amerika’dan getirilmiş olan gökkuşağı alabalığı bu yerli alabalık türünün neslini tehlikeye sokmuştur. Bu alabalığın bir de sadece Türkiye’de, Sivas’ın Gürün Gökpınar kaynağında görülen bir alt türü mevcuttur: Salmo trutta fario.
Rengi yaşadığı ortama göre değişken olup, genellikle sırt yeşilimsiden kahverengine kadar değişen renkte, yanlar daha açık, karın parlak renktedir. Baş ve yanlarda sarıdan altın rengine kadar değişen bir renk tonu vardır. 40-50 cm boya ve 0,5-1,0 kg ağırlığına kadar çıkabilirler.
Yaşadıkları alanın büyüklüğüne bağlantılı olarak böcek ve böcek larvalarından, sinek ve sinek larvalarından, küçük balıklardan ve yengeçlerden beslenirler, ama dere alabalıkları arasında yamyamlık da yaygındır.
Akarsularda dere alabalığı, uygun vücut şekli ile çok hızlı hareket edebilir. Avlanırken su bitkilerinin arkasına saklanır ve sonra ani bir atılış ile saldırır. Tipik soğuksu balığı olan dere alabalığı berrak, bol oksijenli soğuk sularda özellikle akarsularda bulunur.
Üremeleri Ekim-Aralık ayları arasında, akarsuyun kaynak kısımlarına yakın çakıllık, kumlık yerlerde olmaktadır. Bulunduğu akarsuda kaynağa doğru kısa bir yumurtlama göçü yapar. Larvalar su sıcaklığına bağlı olarak 200-250 gün-derece arasında çıkarlar.
Dere alabalığının bazen diğer bir Salmonid olan Salvelinus fontinalis ile karışımı üzere garip çizgili melezler meydana gelir. Bunlara Kaplan alabalığı denir.
