Alabalıklar çok hareketli, yüzgeçleri dikensiz, pulları çok küçük,iç sularda yaşayan en lezzetli, etçil hayvanlardır.
Yumurtadan yeni çıkmış yavru balıklar, çoğunlukla sudaki sinek lavralarıyla beslenir, büyüdükçe küçük balıklar, tatlısu karidesi, sinekler ve uçan böcekleri yer. 2-3 yaşlarında İlkbahar ve Sonbahar aylarında çiftleşir. Dişi alabalık yumurtalarını çakıl ve kum kaplı dipte, kuyruğuyla karıştırıp açtığı çukura yayar. Hemen yakınındaki erkekte cinsine göre, 45 günle 3 ay arasında açılacak olan yumurtayı döller. Tek bir dişi bir mevsimde 5000-6000 kadar yumurta yumurtlayabilir. Yumurtalardan çıkan alabalık yavrularının % 90’ı ilk üç ay içinde, daha büyük balıklara yem olurlar.
ALT FAMİLYALAR:
Coregoninae
Salmoninae – Büyük ağızlı alabalıklar
Thymallinae
Dünya genelinde ençok tanınan alabalık türleri aşağıda gösterilmiştir (Bruno ve Poppe 1996).
– Salmo salar Linnaeus (Atlantik Salmonu)
– Salmo trutta f.trutta Linnaeus (Deniz alabalığı)
– Salmo trutta f.fario Linnaeus (Dere alabalığı)
– Oncorhynchus mykiss Walbaum (Gökkuşağı alabalığı)
– Salvelinus fontinalis Mitchill (Kaynak alabalığı)
– Salvelinus alpinus Linnaeus (Alp alabalığı)
– Salhvelinus namaycush Walbaum (Göl alabalığı)
NEREDE BULUNURLAR
Alabalıklar sıcaklığı 10 – 15 derece arası soğuk, berrak ve bol oksijenli sularda yaşarlar.
İç Anadolu’nun yüksek dağlarında, Trakya bölgesinde, Doğu Anadolu Bölgesi ve Karadeniz Bölgesinin dere ve göllerinde. Antalya, Mersin, Muğla gibi sıcak şehirlerin su sıcaklığı 15 derecenin altında olan dağlık bölgelerindeki derelerde bulunur. Ülkemize özgü endemik bir tür olan Abant Alası Abant gölünde,Abant’a yakın göllerde, Yedigöller ve civarındaki derelerdede bulunur.
Ülkemizin yerel alabalık alt türleri ise şöyle sıralanabilir (Çelikkale 1994).
– Salmo trutta macrostigma Dumeril (Anadolu Dağ alabalığı)
– Salmo trutta abanticus Tortonese (Abant alabalığı)
– Salmo trutta caspius Kessler (Aras alabalığı)
– Salmo trutta labrax Pallas (Karadeniz alabalığı)
– Salmo trutta f.lacustris Linnaeus (Göl alabalığı
SU KOŞULLARI
Alabalık yetiştiriciliğinde kullanılacak su kaynağının orijini ve kalitesinin yüksek nitelikte olması arzulanan bir olgudur.
Kaynak Tipleri
Alabalık yetiştiriciliğinde yararlanılan su kaynaklarının başlıcaları şunlardır (Leitritz 1974).
– Kaynaksuları
– Dere veya ırmak suları
– Göl veya gölet suları
– Yeraltı suları
Karadeniz alası ya da Som balığı (Salmo trutta labrax), Salmonidae familyasından Doğu Karadeniz bölümünde görülen bir alabalık alt türü.
Anadrom bir balıktır. Genellikle erken ilkbaharda yumurta bırakır. Bu işlem iklim durumuna göre sonbahar ve kışında olabilir. 4-5 yaşında denizden akarsulara girer ve kaynaklara yakın yerlerdeki kumsal çakıllı kısımlara yumurta bırakırlar. Vücudu siyah lekelerle bezenmiş, kuyruk çok az çatallanmış düze yakındır. Uzunluğu 110 cm ve ağırlığı 24-25 kg’a kadar çıkar. Maksimum ömrü 10-13 yıl olup yaşamı boyunca birkaç kez yumurtlama göçü yapar. Her seferinde 10.000 civarında yumurta bırakır
Alabalığın yaşadığı su ne kadar berrak ve soğuk olursa, eti o kadar lezzetli olur.
Alabalık Avında Dikkat Edilecek Hususlar
1. Alabalık, oksijeni bol soğuk sularda yaşar. Temiz olmayan, su sıcaklığı 15 derecedir.. Üzerinde olan sularda zor bulunur.
2. Yazın sıcak havada, özellikle gölde zor balık tutarsınız, şansınızı zorlamayın.
3. Gölgenizi suya düşürmeyin, avlanırken mümkün olduğunca güneşi karşınıza almaya çalışın.
4. Bölgedeki doğaya uygun giyinin.
5. Sessiz olun.
6. Yağmurdan sonraki bulanık suda avlanmayın, balık saklandığı kayanın altından kolay kolay çıkmaz
ALABALIK ŞİİRİ
Suların içinde, kaygısız
Yaşayan minnacık balıklar.
Doğan günle aydınlık dünya
Akşamla, karanlıklar.
Geceler bir tuhaf, ıssız
Delişmen rüzgârlar gezinir.
Bir alabalık ki ıslak, kaygan
Türlü arzular içindedir.
Yemini yer oltaya uzanır
Bir hali var kurnaz, çekingen.
Bir başka hali var bayılıyorum
Uysal insanlara benzeyen.
Sonra umutları, sonra türküsü
-Ama iyiliğine, ama kötülüğüne-
Bir alabalık ki ıslak, kaygan
Hasret yaşıyor yeryüzüne.
Günden güne güzelleşiyor dünya
Daha ne diyeyim alabalık.
Sen sular içinde biz yeryüzünde
Yaşamaya bir türlü doymadık.
Ali Püsküllüoğlu
